9 września – ŚWIATOWY DZIEŃ FAS !!!

Może nie wszyscy z nas wiedzą, że 9 września obchodzony jest Światowy Dzień FAS (Alkoholowy Zespół Płodowy).

Światowy Dzień FAS (ang. World FAS Day), Dzień Świadomości FASD (ang. FASD Awareness Day) – święto obchodzone na świecie corocznie 9 września, mające na celu uświadomienie przyszłym matkom skutków picia alkoholu w czasie ciąży, jego wpływ na rozwój płodu, a w przyszłości – na możliwy, nieprawidłowy rozwój dziecka. Dzień ten ma również na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa na występowanie problemu w skali światowej.

FASD jest obecnie najczęstszą przyczyną upośledzenia umysłowego w zachodniej cywilizacji, której można całkowicie zapobiec. Dotyka ok. 1 na 100 osób w Ameryce Północnej.W Polsce każdego roku w szpitalach rodzi się więcej dzieci z FAS niż z zespołem Downa.

Płodowy zespół alkoholowy (FAS) – to zespół wad wrodzonych, obejmujących zaburzenia fizyczne i neurologiczne, które powstają na skutek działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Nie wiadomo, jaka ilość alkoholu wywołuje płodowy zespół alkoholowy (FAS), ale już jednorazowe picie alkoholu może wywołać FAE, czyli lżejszą odmianę FAS.

Alkohol jest jednym z najsilniejszych teratogenów (czynników zewnętrznych) mających niekorzystny wpływ na rozwój płodu. Wypity alkohol dociera do płodu przez łożysko wraz z krwią matki . FAS jest jedną z niewielu chorób wrodzonych dziecka, na którą matka ma całkowity wpływ: by dziecko nie cierpiało z powodu alkoholowego zespołu płodowego, wystarczy po prostu nie pić alkoholu będąc w ciąży.

 

Nie u wszystkich dzieci wystąpią zaburzenia poalkoholowe, gdyż decydują o tym indywidualne uwarunkowania – np. genetyczne, modyfikujące przemiany metaboliczne alkoholu w organizmie, stan zdrowia kobiety w momencie wypicia alkoholu, waga ciała, dieta itp. Należy jednak pamiętać, że każda dawka alkoholu w ciąży jest potencjalnie szkodliwa dla dziecka.

Łożysko nie stanowi bariery dla alkoholu. Po wypiciu alkoholu przez matkę stężenie alkoholu we krwi matki i dziecka jest takie samo. O ile wątroba matki potrafi usunąć małe dawki alkoholu z organizmu, o tyle u dziecka te procesy dopiero się kształtują i nie funkcjonują jeszcze poprawnie. Dlatego też stężenie alkoholu we krwi dziecka utrzymuje się dłużej niż u matki.Już po ok. 40 minutach płód ma takie samo upojenie alkoholowe jak matka. Z organizmu nienarodzonego dziecka jest on wydalany wolniej niż z organizmu matki, ze względu na niewykształcone procesy detoksykacyjne u dziecka.

Na każdym etapie ciąży kobieta powinna zachować abstynencję. Alkohol wypity przez kobietę będącą na początku ciąży, może doprowadzić do szczególnie ciężkich uszkodzeń układu nerwowego oraz narządów wewnętrznych dziecka.Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu, który mogłaby wypić kobieta w ciąży. Alkohol wypity w trzecim trymestrze ciąży może znacząco spowolnić rozwój dziecka lub spowodować przedwczesne skurcze porodowe.

Matka karmiąca piersią i pijąca alkohol przyczynia się do zwolnienie tempa rozwoju dziecka. Spożyty alkohol skutkuje u dziecka upojeniem alkoholowym oraz hipoglikemią, a te mogą spowodować u niego zaburzenia snu, łaknienia, uwagi, niesłabnące poczucie lęku i zagrożenia.

Uszkodzeń w wyniku FAS nie można wyleczyć lub w prosty sposób „naprawić”. Możemy jedynie operacyjnie usunąć lub zmniejszyć niektóre wady narządów.Tylko alkohol jako jedyny z pośród używek jest toksyną, która ma wpływ na modulowanie genów u dziecka w łonie matki. Alkohol powoduje więcej szkód w rozwijającym się płodzie niż inne substancje łącznie z marihuaną, heroiną i kokainą. (Institute of Medicine, 1996).

 

Zasadnicze trudności szkolne i wychowawcze związane z  uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego przez alkohol:

• trudności w nauce,
• słaba pamięć,
• nadaktywność,
• niski iloraz inteligencji lub upośledzenie umysłowe,
• trudności w rozwiązywaniu problemów,
• zaburzenia uwagi,
• problemy z myśleniem abstrakcyjnym,
• problemy z kontrolowaniem impulsywnego zachowania,
• zaburzenia zapamiętywania i obniżona koncentracja uwagi,
• zaburzenia orientacji przestrzennej (braki integracji sensomotorycznej w wyniku zakłóconego przez alkohol sposobu odbierania bodźców),
• zaburzenia rytmów biologicznych (sen – aktywność, problemy w poczuciu czasu),
• brak zdolności przewidywania i rozumienia konsekwencji swoich działań,
• trudności w planowaniu, organizowaniu „stanowiska pracy”,
• problemy w zakresie widzenia – szczególnie peryferyjnego, słaba uwaga wzrokowa, trudności z wybieraniem obiektów zależnie od ich rangi (trudności w uczeniu się z podręcznika, rozproszenie,,uwagi wzrokowej”),
• problemy w zakresie słyszenia – nadwrażliwość lub niedowrażliwość słuchowa,
• zaburzenia czucia głębokiego, dotykowego, temperatury, bólu wpływają na niepełną, „świadomość” położenia ciała, upośledzają sprawności grafomotoryczne, utrudniają samoobsługę, zaburzają precyzję wykonywania ćwiczeń, wykresów, prac plastycznych,
• dobry rozwój mowy, obszerność i ,,kwiecistość” wypowiedzi maskują braki w zakresie rozumienia mowy innych i czytanego tekstu,
• nieumiejętność rozpoznawania uczuć u siebie i innych, brak empatii, trudności w rozumieniu metafor, alegorii, intencji.